Mutluluk seviyemizi etkileyen çeşitli sosyal ve bireysel faktörler vardır.
Mutluluk üzerine yapılan psikolojik araştırmalar bu anlamda ufkumuzu açacak değerli veriler sunmaktadır.
Yapılan çeşitli araştırmalar sonucunda altı özellik veya faktör öne çıkmaktadır:
• Yüksek öz güven ve kendiyle barışık olma.
Kişinin her şeyden önce kendi özüne, şahsiyetine, beden ve benliğine güvenip saygı duyması, kendiyle barışık olması mutluluk ve hayat memnuniyeti için temel bir faktördür. Yüksek düzeyde öz saygıya sahip birey, sosyal ilişkilerini daha sağlıklı yönetir; değişim, dönüşüm ve büyümeye açık olur, hayatın zorluklarıyla daha iyi baş eder.
• İyimserlik, hayata ve olaylara olumlu açıdan yaklaşma.
Araştırmalar hayata ve olaylara iyimser yaklaşanların daha mutlu ve huzurlu olduğunu rapor etmektedir. Bunun zıddı olan karamsarlık hem kişinin kendisini hem de yakın çevresindeki insanları depresyona sokma potansiyeline sahiptir. Ancak gerçekçi olmayan aşırı iyimserlikte riskli durumları fark edememe ve tehlike sinyallerini okuyamama gibi olumsuzluklara sebep olabilir. Sağlıklı dozda olan iyimserlik insanı mutlu eder.
• İradesi güçlü ve öz kontrole sahip olma.
Yine araştırmalar kendinden ve verdiği kararlardan emin olan, dış etkenlerden dolayı sık sık karar değiştirmeyen, kriz durumlarından öz kontrolünü kaybetmeyen, iradesi güçlü kişilerin hayat memnuniyetlerinin daha yüksek oluğuna işaret etmektedir.
• Pozitif sosyal ilişkiler içinde olma.
Olumlu sosyal ilişki ağları bize sosyal destek ve duygusal yakınlıklar sağlar. İçinde bulunduğumuz sosyal ilişki ağları (aile, arkadaş, akraba, iş ortamı vb.) mutluluk ve başarı açısından kritik öneme sahiptir; bu ağlar bizi mutlu edebileceği gibi en derin mutsuzluklara da sürükleyebilir. Aynı şekilde yakın özel ilişkiler ve dostluklar çok hayati mutluluk sebebi olabileceği gibi bazı durumlarda derin hayal kırıklıklarına da sebep olurlar.
• Dışa dönük, cana yakın ve sempatik olma.
Bir önceki faktörle ilişkili olarak araştırmalar, dışa dönük, sempatik ve cana yakın kişilerin içine kapalı kişilere göre daha mutlu olduğunu göstermektedir. Çünkü bu özelliklere sahip insanlar mutlu olabilecekleri ortamları çoğaltma potansiyeline sahiptir. Cana yakın olmaları sebebiyle hızlı ve kolay arkadaşlıklar tesis edebilirler.
• Hayatta bir anlam ve amaç duygusuna sahip olma.
Mutluluk ve hayat memnuniyetini belirleyen önemli faktörlerden biri de kişinin hayatını anlamlandırdığı bir amaca, bir göreve,
bir inanca, bir mesleğe sahip olmasıdır.
Hayatını etrafında organize edeceği böylesi bir amacı olmayan insanlar kendilerini başarısız hissettikleri için mutlu olamadıkları gibi, depresyon, bunalım ve intihara kadar sürüklenebilmektedirler.
Bireyin hayatına anlam yükleyen en önemli unsurlar aile, iş/meslek ve dinî inançtır.
Prof. Dr. Hasan KAPLAN
Fotoğraf: PhotographySinop (@ photosinop).
