Srebrenitsa Katliamı tarihi nedir? 1991-1995 Yugoslavya İç Savaşı’nda Sırp ordusunun Srebrenitsa’ya karşı başlattığı Krivaya 95 Harekatı sonucu 11 – 22 Temmuz tarihleri arasında 8 bin 372 Bosnalı’nın öldürüldüğü olaydır. II. Dünya Savaşı’ndan bu yana Avrupa’da gerçekleşen en büyük kıyım olarak bilinir. Srebrenitsa nerede?
Bosna Hersek’te gerçekleşen Srebrenitsa Katliamı ya da Srebrenitsa Soykırımı binlerce insanın yaşamını yitirmesine neden oldu. Avrupa’nın ortas yerinde yapılan bu katliamda, Hollandalı askerler, kendilerine sığınan sivil halkı Sırplara teslim etmiş, BM ise soykırıma engel olmamıştı.
SREBRENİTSA NEREDE?
Srebrenica, Bosna-Hersek’in doğusunda, Sırp Cumhuriyeti’nin içinde bulunan, Bosna-Hersek ile Sırbistan’ın sınırında bir kenttir. Ayrıca burada, Bosna Savaşı sırasında birçok Boşnak, Sırplarca kıyıma uğramıştır, Srebrenitsa Katliamı adını bu yerleşim yerinden almıştır. 1990’lı yıllarda, kentin çoğunluğu Bosnalı Müslümanken, bugün yarıdan fazlası Sırplardan oluşmaktadır.
SREBRENİTSA KATLİAMI NEDİR?
Srebrenitsa Katliamı ya da Srebrenitsa Soykırımı 1991-1995 Yugoslavya İç Savaşı (Hırvatistan Savaşı ve Bosna Savaşı)’nda Sırp Cumhuriyeti Ordusu’nun Srebrenitsa’ya karşı giriştiği Krivaya ’95 Harekâtı esnasında Temmuz 1995’te yaşanan ve en az 8.372 Bosnalı’ın Bosna-Hersek’in Srebrenitsa kentinde general Ratko Mladiç komutasındaki ağır silahlarla donatılmış Bosna Sırp ordusu tarafından öldürülmesine verilen addır.
11 Temmuz 1995’de Ratko Mladic komutasındaki Sırp birlikleri Srebrenitsa’yı işgal etti. Sivil halk, BM bünyesinde yer alan Hollandalı askerlere sığındı. Fakat sonrasında Sırplara teslim edilen bu halktan 8 bin 372 kişi topluca katledildi. Ve toplu olarak gömüldüler.
Sırp Cumhuriyeti Ordusunun dışında katliama “Akrepler” olarak tanınan Sırbistan özel güvenlik güçleri de katılmıştır. Birleşmiş Milletler Srebrenitsa’yı güvenli bölge ilan etmiş olmasına karşın 400 silahlı Hollanda barış gücü askerinin varlığı katliamı önleyememiştir.
AVRUPA’DA GERÇEKLEŞEN EN BÜYÜK SOYKIRIM
Srebrenitsa katliami II. Dünya Savaşı’ndan bu yana Avrupa’da gerçekleşmiş en büyük toplu insan kıyımı olması ve Avrupa’daki hukuksal olarak ilk kez belgelenmiş soykırım olması açısından da önem taşır.
Yugoslavya’nın çöküşü üzerine 1992 yılında Sırpların Bosna’da başlattıkları soykırımın ardından bölgeye zoraki olarak müdahale eden Birleşmiş Milletler’in güvenli bölge ilan edilen 6 bölge arasında Srebrenitsa da bulunmaktaydı.
Savaştan önce nüfusu 24 bin civarı olan kentin nüfusu diğer bölgelerden gelen mülteci göçleriyle 60 bin civarına gelmişti. Artık Srebrenitsa ‘açlık’ ve ‘hastalıklar’ ile mücadele eden bir ‘toplama kampı’na dönüşmüştü. Müslümanların elindeki silahlar BM Barış Gücü tarafından koruma gerekçesiyle toplanmıştı.
HOLLANDALI KOMUTAN ŞEHRİ SIRPLARA TESLİM ETTİ
Ratko Mladiç komutasındaki Sırplar Srebrenitsa’ya olan saldırılarını sıklaştırdıklarında müslümanların toplanan silahlarını geri almak için yaptıkları başvuru, sorumlu Hollanda komutanı Thom Karremans tarafından reddedildi. BM yalnızca iki F16’yı kent üzerinde bir uçuş yaptırmakla yetindi.
Hollandalı askerler bir gece yarısı Bosna’daki BM Barış Gücü komutanı Hollandalı generalden aldıkları emir doğrultusunda kenti boşalttılar. Savaş sırasında şehrin güvenliğinden sorumlu olan Hollandalı Komutan Thom Karremans kendisine sığınan 25 bin mülteciyi ve şehri Sırplara teslim etti.
Daha sonra orataya çıkan bir video kasedinde Sırp generalin kenti boşaltan Hollandalı komutana bir hediye verirken görüntüleri çekilecekti. Bir hafta süren katliam II. Dünya Savaşı’ndan sonra insanlığa yapılan en büyük suç olarak arşivlerde yer aldı.
SOYKIRIM OLARAK KABUL EDİLDİ
Katliamdan 15 yıl sonra 27 Haziran 2017 tarihinde Hollanda Mahkemesi, Srebrenista katliamıyla ilgili Hollanda askerlerinin yasa dışı hareket ettiğine, Hollanda’nın kısmen hatalı olduğuna karar vererek Hollanda askerlerini suçlu buldu. Mahkeme, Srebrenitsa’da ölümlerin %30’undan Hollanda hükûmetinin sorumlu olduğunu açıkladı.
Lahey Adalet Divanı bir hafta süren katliamın bir ‘soykırım’ olarak kabul etti; ancak Sırbistan’ın sorumlu tutulmayacağına karar verdi.
KATLİAMDAN KİMLER SORUMLU?
Uluslararası Savaş Suçluları Mahkemesi Tarafından Srebrenitsa Soykırımından Dolayı Aranan, Yargılanan ve Mahkûm Olan Sırp Üst Subaylar ve Siyasilerin listesidir.
Momcilo Krajišnik
Bilyana Plavsiç
Ratko Mladiç
Zdravko Tolimir
Radovan Karadzic
Lahey’deki Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICTY),Bosna Savaşı sırasında 11 ayrı suçtan yargılanan Sırp lider Radovan Karadzic hakkındaki kararını 24 Mart 2016’da açıkladı. Mahkeme, eski Sırp lider Radovan Karadzic’in 8 bin Müslüman Bosnalının öldürüldüğü Srebrenitsa’da soykırım yapmaktan suçlu bulundu.
Bosna’daki diğer beldelerde işlenen suçların ‘soykırım’ olmadığına hükmeden mahkeme “Karaciç, Bosna’daki belediyelerde insanlığa karşı suç işlemekten sorumludur” kararına vardı. Karaciç, 11 suçun 10’undan suçlu bulundu.
Mahkeme, Sırp liderin Saraybosna kuşatması sırasında ‘savaş suçu’ işlediğine de hükmetti. 40 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Kaynak:haberler.com
